Όταν μιλάμε για τα σημάδια του γήρατος, το μυαλό μας συνήθως πηγαίνει σε αισθητικής φύσεως αλλοιώσεις του δέρματος. Το θέμα όμως δεν είναι μόνο αισθητικό, αλλά και ιατρικό. Το δέρμα μας με το πέρασμα του χρόνου αρχίζει να γερνάει, να παθαίνει δηλαδή τοπικά αλλοιώσεις όπως εξάλλου όλα τα όργανα του σώματος μας. Πλήθος αλλοιώσεων που παρατηρούνται στο δέρμα με τα χρόνια οδηγούν τόσο σε καλοήθεις όσο και σε κακοήθεις καταστάσεις. Μία σταδιακή απώλεια στην δομή και στην λειτουργικότητα του δέρματος οδηγεί στην διαδικασία της γήρανσης. Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε την διαδικασία της γήρανσης σε δύο μέρη. Την ενδογενή και την εξωγενή. Η ενδογενής ρυθμίζεται από γονιδιακούς παράγοντες. Η κληρονομικότητα παίζει ένα σημαντικό ρόλο και η επίδρασή της στην γήρανση διαφέρει από άτομο σε άτομο. Είναι όμως μια ανεπίστρεπτη προς το παρόν εξέλιξη. Από την άλλη μεριά η εξωγενής διαδικασία οφείλεται σε περιβαλλοντολογικούς παράγοντες. Τέτοιοι είναι η έκθεση στον ήλιο, το κάπνισμα, η χρήση αλκοόλ, η ελλειπής διατροφή, κλπ. Η ηλιακή ακτινοβολία αποτελεί το κύριο αίτιο. Θα ονομάσουμε λοιπόν φωτογήρανση τις αλλοιώσεις που προκαλούνται στο δέρμα από την μακροχρόνια έκθεση στον ήλιο.
Τα ορατά σημάδια του γήρατος είναι η ατροφία του δέρματος, η παρουσία ρυτίδων, η εμφάνιση καλοήθων δερματικών όγκων. Το δέρμα έχει μειωμένη ελαστικότητα και σπαργή, τραυματίζεται εύκολα και εμφανίζει συχνά αιματώματα (πορφύρα). Το δέρμα αφυδατώνεται, γίνεται ξερό και μείωνεται η παραγωγή του λιπαρού σμήγματος. Τα ηλικιωμένα άτομα παρουσίαζουν συχνότερα έκζεμα και φαγούρα λόγω του ξηρού δέρματος. Οι ινοβλάστες, κύτταρα που παράγουν το κολλαγόνο, λιγοστεύουν με συνέπεια την λέπτυνση και την χαλάρωση του δέρματος. Το κολλαγόνο και οι ελαστικές ίνες αλλοιώνονται και γίνονται δυσλειτουργικά. Επίσης ο ρυθμός φυσικής ανανέωσης του δέρματος επιβραδύνεται με το πέρασμα των χρόνων. Τα κύτταρα χάνουν το δυναμικό τους για συνεχή ανανέωση, με συνάπεια οι ιστοί να γερνούν. Ειδικά στις γυναίκες, η μείωση των οιστρογόνων με την εμμηνόπαυση οδηγεί στην επιτάχυνση εμφάνισης του γήρατος.
Από την άλλη στην φωτογήρανση έχουμε ανώμαλη μελάγχρωση της επιδερμίδας, όπως εφηλίδες και ηλιακές φακές, σχηματισμός βαθειών ρυτίδων και εμφάνιση δερματικών καρκίνων. Οι περιοχές του σώματος που φέρουν τη μεγαλύτερη επιβάρυνση από τον ήλιο είναι αυτές που εκτίθενται συνεχώς, δηλαδή το κεφάλι, ο λαιμός, το ντεκολτέ και τα άνω άκρα. Οι βλάβες της ηλιακής ακτινοβολίας οφείλονται κυρίως στις υπεριώδεις ακτίνες. Η υπεριώδης ακτινοβολία διακρίνεται στην UVA, UVB και UVC. Η τελευταία φιλτράρεται από την ζώνη του όζοντος και δεν φτάνει σε μας. Η UVB μπορεί να διεισδύσει επιφανειακά στο δέρμα και είναι υπεύθυνη για το ερύθημα (κοκκινίλα) που προκαλείται στο δέρμα μετά την έκθεση στον ήλιο. Η UVA όμως φτάνει σε μεγαλύτερο βάθος στο δέρμα, με αποτέλεσμα να προκαλεί αλλοιώσεις. Η μακροχρόνια έκθεση στις υπεριώδεις ακτινοβολίες έχει σωρευτική επιβλαβή δράση στα δερματικά κύτταρα. Έτσι η πιθανότητα εμφάνισης βλαβών αυξάνεται με το πέρασμα του χρόνου. Οι πρώτες αλλοιώσεις της φωτογήρανσης αρχίζουν μετά την εφηβεία - αν και δεν είναι ορατές - με εμφανή πλέον τα σημάδια του γήρατος κατά την μεσήλικο ζωή.
Η υπεριώδης ακτινοβολία προκαλεί την απελευθέρωση στο δέρμα οξειδωτικών παραγόντων (ελεύθερες ρίζες οξυγόνου) οι οποίοι έχουν τοξική επίδραση στα κύτταρα. Αυτοί συμμετέχουν στην δημιουργία των δερματικών καρκίνων μέσω αλλοιώσεων στο DNA των κυττάρων. Όχι μόνο μειώνουν την παραγωγή κολλαγόνου, αλλά αυξάνουν και την καταστροφή του. Τα άτομα που έχουν σκουρόχρωμη επιδερμίδα έχουν καλύτερους μηχανισμούς προστασίας από την ηλιακή ακτινοβολία. Για αυτό και εμφανίζουν σπανιότερα δερματικούς καρκίνους, αλλά και το δέρμα τους γερνάει λιγότερο από τον ήλιο. Επίσης άτομα που χρησιμοποιούν τακτικά ανθηλιακή κρέμα παρουσιάζουν ηπιότερες βλάβες.